Charakterystyka przemian fazowych w średniowęglowej stali nanobainitycznej o dużej hartowności

Artykuł zawiera wyniki badań przemian fazowych zachodzących w stali nanobainitycznej o zawartości węgla 0,55% i jednocześnie o dużej hartowności (NBH), przeznaczonej do przemysłowego wytwarzania blach arkuszowych. Przemiany fazowe badano metodą dylatometryczną w warunkach chłodzenia ciągłego (CTPc) i wygrzewania izotermicznego (CTPi), z wykorzystaniem wyników obserwacji mikrostruktury i pomiarów twardości próbek dylatometrycznych. Dla stali NBH opracowano wykres przemian fazowych w warunkach ciągłego chłodzenia, z zastosowaniem zakresu szybkości chłodzenia 0,025–50^oC/s oraz fragment wykresu przemian fazowych izotermicznych w zakresie temperatury 200–275^oC. Zaproponowano nowy typ wykresu izotermicznego przemian fazowych, który byłby opracowany dla określonej szybkości chłodzenia z temperatury austenityzowania – CTPiV, co umożliwi jego wykorzystanie do uściślonego projektowania przemysłowych obróbek izotermicznych. Na podstawie analizy dylatogramów oraz wyników badań mikrostruktury i pomiarów twardości próbek dylatometrycznych ustalono eksperymentalne parametry obróbki cieplnej próbek ze stali NBH do testów rozciągania. Wykonane w niniejszej pracy badania potwierdzają doniesienia literaturowe, że obecność austenitu resztkowego o morfologii blokowej nie musi prowadzić do uzyskania niskiej plastyczności stali nanobainitycznej. Stal NBH po przemianie izotermicznej w nanobainit w temperaturach 225^oC oraz 235^oC zawiera ok. 20% austenitu resztkowego, w tym austenit o morfologii blokowej przemieniający się w trakcie odkształcenia w martenzyt, wykazując jednocześnie dobrą plastyczność w zakresie 13,6–15,5% wydłużenia całkowitego, przy wytrzymałości na poziomie 1,9 GPa.
Słowa kluczowe: kluczowe: przemiany fazowe izotermiczne i ciągłe, stal średniowęglowa, nanobainit, analiza dylatometryczna, mikrostruktura, właściwości mechaniczne